Proviand koelen of koel houden bij je tent is een ware uitdaging. Of je nu te voet, met de fiets of met de auto kampeert, er komt een moment dat je je eten of drinken een paar graden onder de buitentemperatuur wilt bewaren of consumeren. Zonder een koelkast op stroom heb je verschillende opties: verdamping, (koud, stromend) water, isolatie en zelfs straling. Voor een maximaal effect kun je ze ook combineren.
Water
Als je koud en liefst stromend water tot je beschikking hebt, kun je daar prima flessen, blikjes of waterdicht verpakte etenswaar in koelen. Het verschil in temperatuur tussen het ‘koel’water en de omgeving bepaalt het effect van je koeling. De eenvoudige versie van deze koeling is een zak, bak of emmer met water. Het hangt van het volume en de buitentemperatuur af, hoelang je met één vulling koelt. Als je stromend water tot je beschikking hebt , zorg dan wel dat je je spullen goed vastlegt, anders sta je uiteindelijk met lege handen.
Verdamping
Bij verdamping maak je gebruik van het verdampen van water om zaken te koelen. Het water onttrekt warmte om te verdampen, waardoor je product afkoelt. De meest eenvoudige versie is een natte doek rondom het te koelen product, bijvoorbeeld een fles.
Door de fles ergens neer te zetten of te hangen waar het een beetje waait, versterk je het koelend effect. In de goede oude canvas waterzak blijft het water ook koeler, doordat water door het natte canvasdoek verdampt.
Een derde toepassing van koelen door verdamping is de pot-in-pot koeler. Niet geschikt om met je rugzak of fiets mee te sjouwen, maar voor de autokampeerder wellicht wel eens leuk om uit te proberen. Met twee terracotta bloempotten die je in elkaar ‘nest’ met zand ertussen, maak je in een paar minuten een mini-koeler. Het zand maak je door-en-door nat, zo mogelijk zet je de grote pot met de bodem in een beetje water. Je dekt je minikoeler af met een natte doek en zet hem in de schaduw, liefst een beetje op de tocht. In deze koeler kun je dranken en groente en fruit prima bewaren.
Isolatie
Isoleren helpt om zowel om warmte als kou vast te houden. Hoe lager de begintemperatuur en hoe beter het isolerend vermogen van je isolatiemateriaal, des te langer blijft je product koud. Radiatorfolie om je product of als isolerende laag aan de binnenkant van box of tas, zorgt dat je spullen langer koel blijven. Als je op je kampeerplek bent, is ook je slaapzak een goede isolator. Een koelbox of -tas werkt ook volgens het principe van isolatie. Een andere optie is je spullen (al dan niet in een emmer met deksel) te begraven. Maar wel met respect voor het terrein, dat spreekt voor zich.
Straling
Een leuk experiment voor de doe-het-zelvers onder ons: een zonneoven, in het Engels ‘cookit’, kun je ’s nachts als een stralingskoeler laten werken. Zet een pot, fles of pan verpakt in één of liefst twee plastic zakken (met lucht ertussen) in de zonneoven. De straler onttrekt in het donker warmte aan de lucht in de zakken rondom het product om naar de hemel te stralen, waardoor je product afkoelt Het is belangrijk dat de je zonneoven ‘vrij zicht’ heeft: dit betekent dat er geen muur of takken tussen de zonneoven en de hemel mogen zitten. De volgende ochtend is je product ‘gekoeld’.
Op het internet zijn voldoende (vaak Engelstalige) instructies te vinden.
- pot-in-pot koeler (Eng.) : video en doe-het-zelf
- zonneoven (Eng.) doe-het-zelf
- zonneoven als stralingskoeler (Eng.) doe-het-zelf
Heb jij tips of aanvullingen? Mail ze naar redactie@ntkc.nl
Illustraties: Eli Vlessing
Terug naar Puur Kamperen